Drukke Duitsers (1) – Leeds's Singing Organ-Grinder

Jaume wordt me even te veel vandaag. Waarom? Stress, omdat ik geen drukker weet te vinden hier die (a) een computer bezit, en (b) tijd heeft om visitekaartjes te leveren dit millenium. Een authentieke drukkerij in mijn buurt is eigenlijk of een volkse sigarenrookclub of een industrieel archeologische wunderkammer, maar de meeste weten een aardige twee-voor-een combinatie aan te bieden. In de warme rook van het donkere hol dat je binnenkruipt, meen je een 19de eeuws opiumbordeel te bespeuren, maar hier gebruiken ze alleen Fidels beste, en mooie meisjes (en jongens) zijn er een tijdje niet geweest: alleen oude Duitse machines die rustig worden geobserveerd door oude Catalaanse heren. In het verleden was het wel anders, vertelt Vic hoogleraar Manuel Llanas in een artikel gepubliceerd in barcelona metròpolis mediterrània. Ik heb het eerste deel vertaald:

Plaatje van dezelfde pagina afkomstig

Zoals alle Europese steden die de nieuw uitgevonden drukpers importeerden, Barcelona raakte vol met Duitse drukkers in de laatste derde van de 15de eeuw. Duitsers en buitenlanders in het algemeen, zozeer dat in die eeuw alleen vier Catalaanse drukkers (Pere Posa, Pere Miquel, Gabriel Pou i Bartomeu Labarola) worden gedocumenteerd, allen gevestigd in de Catalaanse hoofdstad. Wellicht is er geen betere illustratie van dit fenomeen dan de tweede editie van [de vijftiende eeuwse ridderroman] Tirant lo Blanc, gedrukt te Barcelona in 1497. Als uitgevers werden hierbij betrokken een Fransman (Carmini Ferrer) en twee Catalanen (Joan Trinxer en Pere Duran); als drukker, een Castiliaan (Diego Gumiel); en als letterzetters, een andere Castiliaan (Sebastià d’Escòcia) en een Italiaan (Mateu Bonet). Raar genoeg, onder deze relatie bevinden zich geen Duitsers, die de overweldigende meerderheid uitmaakten. Inderdaad, Duitse drukkers vonden in Barcelona (en, in het algemeen, in het Koninkrijk van Aragón) kolonies van handel drijvende landgenoten, die al vanaf het midden van de 14de eeuw gedocumenteerd zijn. Bewijs voor deze voortdurende aanwezigheid is dat de leden van de Vereniging van Santa Bàrbara van de Duitsers een graf hadden in een kapel van de Barcelonese klooster van Santa Caterina. Het is meer dan waarschijnlijk dat deze kooplui, in permanent contact met hun herkomstland, functioneerden als tussenpersonen om de komst van Duitse drukpersen naar ons land te faciliteren, waar een universiteit of een cathedral behoefte had aan gedrukte teksten.

Maar, anders dan deze kooplui, die zelden hun burgerkaart verworven, de nieuw aangekomen drukkers, met meer bureaucratie dan benedictie en met documenten die ze nog altijd kwalificeerden als Duitse of Germaanse nationalen, integreerden zich volledig in stad en land. Aan de ene kant, waren er diegenen die nog jong en waarschijnlijk alleenstaanden waren toen ze aankwamen, waarvan sommigen trouwden, zoals is het geval met Joan Rosenbach (die trouwde drie keer, de tweede en derde keer met Barcelonese weduwes) of Nicolau Spindeler. Aan de andere, waren er veel die hier stierven, zoals Luschner, Spindeler o Rosenbach, die te Barcelona hun laatste adem uitbliezen.

El Gran Diccionari de la Lengua Catalana vertelt dat hier de periode voor 1500 door bibliofielen en dergelijke lui wordt aangeduid met het woord incunable, dat de Catalanen in 1888 pikten van de Fransen, die het hadden van het titel van een catalogus van boeken gedrukt voor 1500, Incunabula typographiae, die werd uitgebracht door Beughem in 1688 te Amsterdam.

Barcelona heeft sinds de periode voor 1500 om economische, demografische en culturele redenen een onbetwistbare hegemonie op het gebied van het Catalaanse boek. Hier werd gepubliceerd, bovendien, het eerste gedrukte boek in Catalonië, hoewel er onenigheid bestaat over het titel en de datum. De meest solvente traktatenschrijvers gunnen tegenwoordig deze primeur aan ene Ethica. Politica. Oeconomica, d’Aristòtil, waarschijnlijk in de hoofdstad van het prinsendom in 1473 gedrukt door een vennootschap van drie Duitse drukkers: Enric Botel, Jordi von Holtz i Joan Plank. Gedateerd 1475 in het colofon, een editie van Niccolò Perotti’s Rudimenta grammaticae werd gedrukt door Joan de Salzburg en Pau de Constança (ook bekend als Pau Hurus), eveneens Duitsers. Dit – het eerste boek met datum te verschijnen te Barcelona – heeft een curieuse genesis. De gedrukte tekst die als origineel diende werd op het Barcelonese strand gevonden; het was deel geweest van de vracht van een gevangen genomen roofschip. Het eerste gedateerde boek te worden gedrukt in Barcelona en in Catalonië in het Catalaans is een vertaling, El Regiment de prínceps van Egidio Colonna, dat verschijnt van de werkplaats van Nicolau Spindeler in 1480 (heruitgegeven door Joan Luschner, ook te Barcelona, in 1498). Noemenswaardig is een ander Barcelonees boek, de Suma de l’art d’aritmètica van Francesc de Santcliment, gedrukt door Pere Posa in 1482, hetgeen vormt de eerste verhandeling over dit onderwerp te verschijnen op het Iberische schiereiland.

Hierna wordt hun bedrijfsmodel beschreven. Dit is erg interessant, maar lang niet zo interessant als slapen.

Similar posts