John Chappell heeft een goede polemiek (2003/06/09) over de uitspraken van een van de kandidatvoorzitters van Barça. Meneer Llauradó heeft de leden namelijk geadviseerd om niet te stemmen op de frontrunner, Bassat, omdat diens tweede achternaam Coen is. Racisme in deze behoorlijk conservatieve maatschappij wordt als salon- en straatfähig beschouwd, en de relatie tussen de Catalanen en “hun” Joden is bijzonder boeiend.
Bibliothèque Nationale de France
De Bibliothèque Nationale de France is eigenaar van een bijzonder atlas, waarschijnlijk tussen 1375 en 1380 gemaakt, en door hen genoemd L’Atlas Catalan. Zowel Catalonië als Mallorca maakten toen deel uit van het Koninkrijk van Aragon, maar de vermoedelijke auteur noch zijn koning noch zijn opdrachtgever zou hem als Catalaan hebben beschouwd: Cresques, zoon van Abraham, was – zoals de BNF meldt – lid van een belangrijke school van Joodse cartografen, in de 14de eeuw op Mallorca gehuisvest. Wat de BNF niet meldt is hoe hier een eind aan kwam.
Iedereen weet dat in 1492 Ferdinand en Isabella de Spaanse Joden presenteerden met een weinig aantrekkelijke keuze: vertrekken, bekeren of sterven. Minder bekend is dat in gebieden als Catalonië en de Balearen, bijna alle Joden (en dus waarschijnlijk de mensen die dergelijke kaarten tekenden) al verdwenen waren tijdens de volksslachtingen van 1391, door een dominicaanse predikant en latere heilige, Vicente/Vicenç Ferrer, aangemoedigd. New York University’s Prof Klein vat het als volgt samen (volledige cursus hier):
Toen berichten van rellen elders arriveerden in Barcelona, wapenden prominente burgers en zelfs artisanen zich om rellen te voorkomen. Aan het begin van augustus, een boot vol Castilianen kwam uit Valencia, vastbesloten om in Barcelona voort te zetten waar ze in Valencia aan begonnen waren. Op 5 augustus werden 100 Joden gedood; 100 zochten veiligheid in het koninklijke kasteel …; relschoppers verbrandden de poorten van het Joodse kwartier en staken de notariale archieven in brand. De stadsgemeente arresteerde de Castilianen, tien waarvan werden terechtgesteld. De maandag daarop de havenarbeiders en vissers, de leus roepend “leve de koning en het volk; de dikkerds willen het kleine volk vernietigen,” bestormden het kasteel waar de Joden zich hadden verborgen. Ze verbrandden ook de deurmeesters archieven en namen het kasteel van de vicaris in, waar meer Joden zich bevonden. Ongeveer 400 Joden werden gedood, enkelen vluchtten, en de rest bekoor zich.
Hetzelfde gebeurde elders in deze regio, en wel op 9 juli in Valencia, 2 augustus op Mallorca, 10 augustus in Girona, en 13 augustus in Lerida. De vernietiging was grootschalig, en in Barcelona maakte extra ruimte vrij voor het paleis van de Generalitat, een toevalligheid die, genomen samen met het gebrek aan steun aan de Joden, zou kunnen doen twijfelen aan de goede bedoelingen van de heersende klasse.
Ter gelegenheid van de opening hier vorig jaar van wat is gaan heten de Oude Synagoog, Felip Vivanco schreef in La Vanguardia van 2002/06/19 het volgende:
Ze komen uit Jerusalem, ze komen uit Parijs met hun donkere broeken, hun witte bloezen en met het keppeltje al op om deel te nemen aan een historische ceremonie: de herinwijding van wat was de grote synagoog van het middeleeuwse Barcelona. Een van de oudste aanwezigen vraagt in het Frans of er Joden wonen in de Joodse buurt van Barcelona. En Miguel Iaffa, verantwoordelijk voor het tempel, legt aan hem uit dat neen, de Joodse gemeenschap werd Barcelona uitgezet op 5 augustus 1391, toen de kleine ommuurde wijk met de grond gelijk werd gemaakt.
Er zijn twee problemen met dit uitleg: ten eerste, zoals al is aangetoond, werden de Joden niet uitgezet maar grotendeels uitvermoord; ten tweede, zoals Quim Monzó (2002/10/25) aangeeft en de desbetreffende vereniging, Associació Call de Barcelona, toegeeft, betreft het waarschijnlijk een 19-eeuws gebouw zonder enige Joodse connectie.
Dit is een blog en geen proefschrift. Ik zou dus graag horen van mensen met meer kennis van zaken of er inderdaad – zoals ik vermoed – een tendens bestaat om
- De historische contributie van de Joden in Catalonië en de Balearean te bagatelliseren.
- Hun uitroeiing door de plaatselijke bevolking te verbergen door Madrid anno 1492 de schuld te geven of door 1391 te doen voorkomen als een onfortuinlijke volksverhuizing in plaats van genocide.
- Tegenwoordig een uitgevonden, opgeschoond, geliefd Joods verleden te presenteren om een betere (lees: rijkere) klasse van toeristen aan te spreken. Dit is tenminste de les die Barcelona lijkt te hebben geleerd van Girona.
Ferrer: In de meeste Spaanstalige publicaties over Sint Vicente/Vicenç Ferrer wordt gezwegen over zijn rol als Engel des Doods. Vaak genoemd “apostel der vrede”, hij blijft nog patroonheilige van een aantal publieke en kerkelijke instellingen. El Carrer de Sant Vicenç te Barcelona is niet naar hem genoemd, maar naar een San Vicente uit Zaragoza zonder enige verbinding met Barcelona. Dit aldus onze gemeente. Blaming the victim: Joaquim Pujolar Pujolar vraagt in een ingezonden brief aan La Vanguardia (2002/04/09) of de synagoog in Avenir niet kan worden verhuisd, zodat terroristen uit de buurt zullen blijven. Democratie en racisme: Het is dan misschien niet voor niets dat de twee grootste verbeteringen in de positie van Spaanse Joden in de periode tussen 1492 en 1975 het werk waren van militaire dictators, die geen last hadden van kiezers zoals Joaquim: Primo de Rivera, die in 1924 “de verloren zonen van Spanje” het recht gaf om terug te keren, en Franco, die in 1945 toestemming gaf voor de opening van de eerste synagoog sinds 1492. (Ik weet niet hoe de verhoudingen waren tussen Joden en de republikeinse regering, maar gedurende de burgeroorlog verlieten veel mensen Spanje.)
Similar posts
- Jacobus verovert in onregelmatige afleveringen
“Eh?! Duh Moâhse koning gaat onze Jaume in zèn reit nemen?!” - McDonald’s glocaliseert, maar moet nog ontdekken wat de lui hier vreten en, erger, wat aan hen vreet
Rosita uit Barcelona. - Licht aan, niemand thuis
Pyongyang heeft tien auto’s geproduceerd … en hier is de video. Kim Jong Il laat zijn fansite beheren door Alejandro Cao de - oververhit
De postbode te Liencres (Santander) is overleden aan een zonnesteek, maar de bejaarden hier sterven als muggen. Eergisteren werden er 118 - Hagedis 1, moi 0
Jullie hebben mij niet geholpen en het beest heeft z’n lekkere lijffie op een erg ongeschikt moment laten zien. Ipv met
Did you know the Pope’s a member of Barca?
On what grounds?
He is, but only because they made him an honorary member. I don’t think he pays his membership dues or goes to the games.
The big question: is the Pope cheaper than Beckham?
Given that Becks doesn’t seem that interested in the game any longer, the Old Man Over the Water might turn out to be a better buy. All the Pope obituaries-in-waiting include the phrase “keen sportsman”, but I haven’t actually seen any photos of him playing.